ښه راغلاست، د دې بلاګ هدف پر بدلون، ټکنالوژۍ، مشرۍ او مديريت او کله ناکله ټولنيزه موضوعاتو په اړه پوهنيزه مواد خپرول دي، زموږ بحث تر ډېره علمي دی او هڅه کوو چې په لوړه او پراخه سطحه پر یادو شوو موضوعاتو عمومي او ټولنيزه بحثونه رامنځ ته کړو.
Welcome! The blog is intended to provide a discussion space on topics of Leadership, Management, Technology and social issues/challenges which could be addressed through better leadership, management and adoption of technology.
It's a personal blog and may represent a personal view.
هر انسان تمايلات لري، له تمايلاتو هدف خاص فکر او خاص سلوکونه لري، په يوه خاص چاپيريال او دايره کې له خاصو خلکو سره اوسيږي، دا ټول د ده پر کړه وړو اغيزه کړي، او کله کله چې پوه شي چې له دې دايرې وتل ما له ستونزو او ننګونو سره مخ کوي، نو له دې دايرې نه وځي او هغوی چې د ده له فکر سره مخالف نظر ولري يا لدې دايرې بهر ژوند کوي، نيمګړې او فاسد يې بولي.
پوهه تيوریکې بڼه لري، دا عالمان او پوهان خو هسې هم نه دي بدنامه چې وايي ټولې خبرې دې کتابي دي، لکه يو څوک غواړي پيسه داره شي، ښه به پوهيږي چې پيسه څنګه ګټل کيږي، خو له خپلې ميرمنې نيولي تر دوکانداره له هر چا به پور وړی وي،
دا خلک پوهيږي چې څه وکړي خو نه پوهيږي چې څنګه؟
ورسره دوهم د مهارت بحث دی، دا شخص د يوه کار پر څنګه پوهيږي، خو پر ولې يې سر نه خلاصيږي، دا د هغه ماشومانو مثال لري چې تاسې ورته يو کار وواياست هغه کار درته پر بهتره توګه اجرا کړي خو که ورته ووايي چې ولې، نو وايي چې تاسې ويل، ورسره د چارو تر منځ پر ربط نه پوهيږي، يوه اداره به ښه چلوي خو پرون به له نن، او نن به له سبا سره نشي تړلای
دې سره دريېم بحث د سلوک دی، يو څوک به ښه پوه وي، مهارت به يې هم سم وي، خو اړونده سلوکونه به نه لري، لکه تاسې يوې ادارې لپاره رئيس ټاکئ، دا شخص به پوه او ماهر دواړه وي، خو له هرې دوهمې خبرې سره به درته وايي چې له ما پرته ټول غله ياست، وروسته به خبر شی چې ځوان بچي له ځان سره له کوره بوجۍ راوړې وه.
زده کړه يوه دوامداره پروسه ده، خو څرنګه چې ښوونځي او پوهنتونونه د زده کړې پر خرڅلاوو راڅرخي، خلکو ته دا فکر ورکوي يا تر ډيره خلکو دا فکر اخيستی چې زده کړه يوازې تر همدې دوو محدوده ده، يا له زده کړې هدف یوازې همدا دوه ځايونه يا اړونده موضوعات دي
له ثانيو دقيقه، له دقيقې ساعت، له ساعت ورځ، له ورځې اونۍ او همداسې يې در واخلئ، که د وخت قدر کوئ د وخت له تر ټولو کوچني اندازه کيدونکي واحد به يې رااخلئ او همداسې به د نورو ارزښت ډيروئ. انسان خپل د راتلونکي برياليتوب نن نه ټاکي، ځکه سبا چا ته نه دی معلوم، خو نن خپل سلوک ټاکي، خپل کړه وړه هغې هدف سره برابروي چې دا د هغې لپاره کار کړي، بيا همدا سلوک او کړه د دې هغې هدف په لور مزل او بریاليتوب ټاکي.
څلور کلن، اته کلن يا لس کلن تعليم مو د ټول عمر بريا يا لوری نه ټاکي، دا سند مو له پوهنتونه فارغوي، او که چيرئ واکداره شوئ ښايي يو څوک آن دوکتورا همداسې د الله (ج) د رضا لپاره درکړي، خو هره ورځ به تاسې دا ټاکئ چې له ژونده څه غواړم او څرنګه ورته رسيدلای شم، او هغه سلوکونه به خپلوئ چې هلته مو رسوي.
دا د نوې نړۍ واقعيت دی، چيرې چې زورور او پر ټکناولوژئ حاکم ولس او حکومت د ځان ګټې لپاره له هر څه کار اخلي، د دارالاسباب په نړۍ کې تکړه او ژبور هغوی دی چې له هرې وسيلې د خپل پيغام رسولو لپاره ګټه واخلي.
دا بحث مو د ټکنالوژئ يوازې دوه درې وسيلو لپاره وکړ، له مصنوعي ځيرکتيا (مصنوعي هوښيارتيا – Artificial Intelligence) نيولې تر روبوټيکس، نانوټيک، سټلايټ، او نور ډير د ټکنالوژۍ موارد مو هیڅ ياد نه کړل، چې په هغې کې موږ چيرې يو.
د حاکمو طبقو ستره ستونزه دا وي، چې دوی مفکورې او مهارت تر منځ پر فرق ځان نه پوهوي. مبارزې پر زنده باد او مرده باد ښې ښکاري، خو بس همدومره يې ګټه ده چې خلک راشي د زنده باد او مرده باد چيغې ووهي، د زړه کوفت وباسي او نوره خبره خلاصه شي، که چيرې دا مبارزين له ځان سره ښه متخصصين او ماهره مشران ونه لري، چې د خلکو دا کوفت يو لوري ته رهنمايي کړي نو کله چې خبره خرابه شي بيا به ټول يو بل ته ګوري او نه به پوهيږي چې څه وکړي، خو لکه چې هغه متل کا د «د غوايانو په جنګ کې تاوان د کاڼو بوټو وي» غرق به نور کړي، نو به بيا هم خپل جهل او سرزورۍ ته دلايل لټوي.
هېوادونه، ټولنې، کورنۍ، اشخاص پر مهارتونو آباديږي، زنده باد او مرده باد نه غواړي، ډير نظامونه چې دا مهارتونه ولري، خپله د مرده باد ښکار شي.
موږ د نن ورځې د خرابۍ له کبله ټول ژوند خراب ګڼو، پر خپلو پخوانيو لاسته راوړنو او احسانونو سترګې پټوو او راتلونکي په اړه ناهيلې کيږو، که پرون تير شو، نن به هم تير شي، خو تاسې سبا ته له کوم فکر سره ځئ، يا د پخواني يوناني فيلسوف سنيکا پر وينا (نيکبختي د تيارئ له فرصت سره ليدل دي)، نيکبخته هغوی دي چې د فرصت پر مهال تيار وي، او تياري پر ځان دوامداره کار دی.
زده کړه يوه دوامداره پروسه ده، خو څرنګه چې ښوونځي او پوهنتونونه د زده کړې پر خرڅلاوو راڅرخي، خلکو ته دا فکر ورکوي يا تر ډيره خلکو دا فکر اخيستی چې زده کړه يوازې تر همدې دوو محدوده ده، يا له زده کړې هدف یوازې همدا دوه ځايونه يا اړونده موضوعات دي
سختی تنګی انسان ته شخصيت ورکوي، خو مهارتونه يې بيا لياقت ښه کوي، د مشر لپاره دواړه مهم وي او د ښه مدير لپاره يوازې مهارتونه هم کفايت کوي، چې پر څه، څه وخت، څه وکړي.
مشري له خلکو سره کار دی، او خلک پيسې، شهرت، چوکۍ، ښايست او نورو پسې نه ځي، بلکه شخصيت غواړي، او شخصيت پر اخلاقو بنا وي، داسې څوک چې له سختيو سترګې پټې نه کړي، پر خپلو اصولو ودريږي او ورسپارل شوې دندې ته ژمن وي.
اشغال، استثمار، ښکيلاک يا هر بل دروند ټکی چې کاروئ هغه يوازې فزيکي يا جغرافیوي نه وي، بلکې تر ټولو غښتلی يې فکري وي، د نړۍ هر غښتلی هيواد خپل دود او ژوند طريقو خپرولو لپاره بودجې لري، هند د فلمونو له لارې خپل بګوان داس هر چا ته ورپيژندلی دی، هاليووډ له سي آی ای او خپلو عسکرو مصنوعي اتلان جوړ کړي خو له هوايي ډز سره له ټولو وړاندې تښتي، پاکستاني فلمونو او ډرامو له خپلو عسکرو ببو جوړ کړی، ايران هم د خپلې ژبې او فرهنګ خپرولو لپاره بودجه لري.
زده کړه پانګونه غواړي، دا پانګونه وخت او پيسه دواړه دي، تنبل سړی، تنبل حکومت او تنبل ملت فکر کړي چې پر لږ زحمت بايد ډيره ګټه واخلو، لږ زحمت لږه ګټه او ډير زحمت ډيره ګټه راوړي، دا نور ملتونه بیکاره نه دي ناست، هلته دې څوک پر قلم لرلو نه ډبوي، او نه درته د معاصرو علومو پيغورونه درکوي، خو بيا هم اکثره ملتونه وروسته پاتې دي، ځکه هلته پوهه نسلي او کورنی اړخ نه لري.
استخدام پر مهارت کيږي، يو څوک تاسې د مهارت پر اساس استخداموي، که دنده لټوئ نو پر خپلو مهارتونو کار وکړئ، انسان پر هر څه نه پوهيږي، نو د مهارت له اړخه دوه يا درې مهارتونه راټينګ کړئ او همدا خپله پيژندنه کړئ، له دې سره دويمګړي مهارتونه هم زده کړئ.
کاروبار پر آسانتیا کيږي، هر څوک چې غواړي کاروبار وکړي بايد مشتريانو يا مراجعينو ته آسانتيا برابره کړي، يعنې د هغوی يوه ستونزه حل کړي، خلک/ مشتريان د ستونزې د حل يا ښه احساس لپاره وسايل مصرفوي، دا د ستونزې حل ښايي دوکان کې د اوبو يا انرژيو خرڅول وي يا د ټولنيزو شبکو استعمال له لارې ځان ته ښه احساس ورکول وي، هر بريالی کاروبار يوه ستونزه حلوي يا احساسات بدلوي.
لکه څرنګه چې وخت بدليږي، همداسې له دې وخت سره د مهارتونو، کارونو اجرا او خلکو تمې هم بدليږي، هغه څه چې تاسې څلور پنځه کاله وړاندې زده کړې وي، ښايي له هغې ډير بهتره څه اوس رواج وي.
زده کړه يوه دوامداره پروسه ده، خو څرنګه چې ښوونځي او پوهنتونونه د زده کړې پر خرڅلاوو راڅرخي، خلکو ته دا فکر ورکوي يا تر ډيره خلکو دا فکر اخيستی چې زده کړه يوازې تر همدې دوو محدوده ده، يا له زده کړې هدف یوازې همدا دوه ځايونه يا اړونده موضوعات دي
انساني سلوکونه او تجربې ښيي چې د خلکو پر جنجالی موضوعاتو بحث نه خوښيږي، يوه نوی څيړنه وايي چې په کاري چاپیريال کې هم خلک فکر کوي چې پر جنجالي موضوعاتو غږيدنه خوندي نه ده او مسلکي تاوانونه لرلی شي. لدې سره بل بحث له چا سره دا بحث کوئ، اکثره وختونه د بحث له موضوع اخوا د مقابل اړخ په اړه زموږ فکر دی، داسې ګڼل کيږي چې کله موږ پر جنجالي موضوعاتو غږيږو نو عموماً مقابل لوري ته منفي ګورو.
عامه تعليم يا د ښوونځيو له لارې برابريدونکی زده کړې تر ډيره دولت لپاره د ملت جوړونې او خپل فکر عام کولو وسيله وي، په غرب کې له دومره ساينسي ببولالو سره بيا هم د ډاروين ارتقا تيورۍ په وړاندې مخالفت بد ګڼل کيږي، او ساينس تر ډيره پر همدې فکر بنا دی، سره لدې چي ډيرو څيړنو دا تيوري تر پوښتنو لاندې راوستی ده، او له ښوونځيو څخه يې د ويستلو يا لږ تر لږه د مخالفو تيوريو شاملولو وړانديزونه کړي دي، خو د نوو تيوريو مذهبي کیدو له ويرې يا له نصاب څخه د مذهب ليرې ساتلو فکر له کبله نوی تيورۍ په نصاب کې کمې شامليږي
مشري || ټکنالوژي || مديريت|| بدلون 